Wat kun je als werkgever doen bij veranderend gedrag na hersenletsel?

“Je medewerker mag weer beginnen na hersenletsel. De arts heeft toestemming gegeven en het lijkt alsof alles goed gaat. Maar toch loopt het vaak anders dan verwacht. Hoe kan dat?” 

Voor werkgevers roept dit veel vragen op: waarom gaat het mis terwijl de arts groen licht geeft?  

Bij ADXpert zien we dit regelmatig. Wij begeleiden werkgevers en medewerkers bij re-integratie na niet-aangeboren hersenletsel. Daarbij merken we telkens weer hoe ingewikkeld het is om gedrag goed te begrijpen, zeker omdat klachten vaak onzichtbaar zijn en iemand zelf grenzen moeilijk herkent. 

In dit artikel lees je welke rol gedragspatronen hebben bij herstel, hoe je die als werkgever herkent. Ook geven we je praktische tips om het gesprek aan te gaan. Zo kan jij als werkgever het verschil maken.  

Wat maakt werkhervatting na hersenletsel zo ingewikkeld? 

Veel werkgevers gaan er nog steeds van uit dat hun medewerker vanzelf kan terugkeren als de medische behandeling maar goed is verlopen. "De dokter zegt dat hij weer kan werken, dus dan moet het toch lukken?" Maar helaas is dit is een misvatting die veel re-integratieprocessen vertraagt.  

Wat we vaak zien, is dat medewerkers koste wat kost hun oude leven willen oppakken. Ze willen laten zien dat ze weer meedoen, dat ze sterk zijn. Maar juist dat goedbedoelde gedrag werkt averechts. Denk hierbij aan: 

• Zichzelf overschatten: "Ik kan dit gewoon weer." 

• Te snel te veel hooi op de vork nemen 

• Beperkingen ontkennen: "Er is niks met me aan de hand." 

• Doorzetten ondanks overduidelijke vermoeidheid 

• Geen hulp willen: "Ik red me wel." 

Een medewerker keerde terug na een ongeluk. Voor collega’s leek hij hersteld: hij maakte een energieke indruk en wilde direct zijn werk oppakken. Zelf bleef hij benadrukken dat alles goed ging. Toch raakte hij na korte tijd uitgeput, vergat afspraken en verloor het overzicht. De kloof tussen hoe hij zichzelf zag en hoe hij functioneerde op de werkvloer werd steeds groter. 

Dit gedrag voelt begrijpelijk, want wie wil er nou anders zijn dan voor het ongeval? Maar het probleem is dat dit vaak tot nieuwe uitval leidt. Daarom is het voor een succesvolle werkhervatting cruciaal, dat je als werkgever weet welke gedragspatronen voorkomen bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Dan weet je niet alleen hoe je rekening houdt met je werknemer tijdens de re-integratie, maar ook hoe je hem echt ondersteunt in dit herstelproces. 

Meer weten over hoe je medewerkers met NAH op het werk ondersteunt? Lees dan dit artikel over NAH en arbeidsparticipatie. 

Welke gedragspatronen belemmeren werkhervatting? 

Niet iedereen laat hetzelfde gedrag zien, maar er zijn patronen die vaak terugkomen bij mensen met NAH. Het herkennen hiervan kan je helpen om beter te begrijpen wat er gebeurt. 

Deze voorbeelden laten zien hoe ingewikkeld werkhervatting na hersenletsel kan zijn. Re-integratie is geen rechte lijn, maar een dagelijks proces van proberen, aanpassen en opnieuw balans vinden. Het gaat niet alleen om medische klachten verminderen, maar ook om het herstellen van werkidentiteit, zelfvertrouwen en een haalbare productiviteit. 

Praten over dit gedrag kan confronterend en emotioneel zijn. Toch is juist dit gesprek vaak de sleutel om samen weer stappen vooruit te zetten. 

Hoe maak je het bespreekbaar? 

Deze gedragspatronen maken duidelijk dat werkhervatting na hersenletsel zelden eenvoudig is. Daarnaast ervaren veel werkgevers dat dit lastig bespreekbaar te maken is.  

Als werkgever kan je dan ook knelpunten tegenkomen wanneer je het gesprek hierover wil voeren, zoals:  

• Je medewerker ziet zijn eigen beperkingen niet en begrijpt daardoor niet altijd waarom aanpassingen nodig zijn. 

• Hij kan je zorgen interpreteren als kritiek of wantrouwen, waardoor hij zich defensief opstelt. 

• Het rouwproces om wat hij is kwijtgeraakt kan emoties oproepen die gesprekken extra beladen maken. 

• Jij als werkgever voelt je verantwoordelijk, maar tegelijk ook onzeker over wat je mag vragen en waar de grenzen liggen. 

Deze combinatie maakt het moeilijk om feedback te geven. Je wilt geen verkeerde dingen zeggen, maar ook niet zwijgen. Juist daarom is het belangrijk om te begrijpen waar reacties vandaan komen en hoe je daar zorgvuldig mee om kunt gaan. 

Zo ga je als werkgever het gesprek aan 

Een gesprek over gedrag vraagt om zorgvuldigheid. Creëer een veilige setting, bijvoorbeeld in de ochtend in een rustige ruimte, en houd het kort. Daarmee verklein je de kans op overprikkeling en laat je zien dat je rekening houdt met de situatie. 

• Benoem feitelijk wat je ziet, zonder oordeel. 

• Vraag hoe de medewerker dit zelf ervaart. 

• Erken dat de situatie lastig is. 

• Luister actief, onderbreek niet te snel. 

• Maak samen haalbare afspraken en bevestig die ook schriftelijk. 

Door deze aanpak voelt je medewerker zich gehoord en serieus genomen. Zo maak je als werkgever het verschil in een kwetsbare fase van herstel. 

7 praktische stappen om werkhervatting te ondersteunen 

Nu je weet welke gedragspatronen het herstel kunnen bemoeilijken en waarom het gesprek daarover niet altijd makkelijk is, blijft de vraag: wat kun je als werkgever concreet doen?  

Het goede nieuws: je invloed is vaak groter dan je denkt. Met een paar praktische stappen kun je je medewerker beter ondersteunen én de werkhervatting haalbaarder maken.

1. Werkplek-educatie

Organiseer uitleg over hersenletsel voor het hele team. Leg uit waarom bepaalde aanpassingen nodig zijn en hoe hersenletsel werkt. Pas dit altijd toe als eerste stap. Het helpt begrip creëren bij collega's en voorkomt weerstand tegen aanpassingen. 

Meer informatie over herstel en re-integratie na hersenletsel vind je bij Breinlijn en in de richtlijnen voor NAH en arbeidsparticipatie. 

2.Samen monitoren  

Werk samen met je medewerker aan het herkennen van zijn grenzen via werkdagboek of regelmatige evaluaties. Zet dit in om overbelasting te voorkomen en een gezonde werkbalans te vinden. 

3.Gefaseerde taakopbouw  

Bouw werkzaamheden geleidelijk op. Start met eenvoudige taken en verhoog complexiteit stap voor stap. Dit voorkomt overbelasting en bouwt succeservaringen op voor je medewerker.

4. Werkplekanalyse

Laat een arbeidsdeskundige de werkplek bekijken. Pas de omgeving aan met minder geluid, betere verlichting of een rustiger plek. Vooral nuttig wanneer prikkels op de werkplek het functioneren belemmeren. 

5.Helder communiceren  

Creëer een open gesprekscultuur waarbij je medewerker eerlijk kan zijn over zijn beperkingen zonder angst voor consequenties. Dit is essentieel bij beschadigd vertrouwen of wanneer je medewerker zich verkeerd begrepen voelt. 

6.Professionele ondersteuning  

Schakel een bedrijfsarts, arbeidsdeskundige of re-integratiecoach in voor complexe situaties. Dit is vooral waardevol bij emotionele problemen, traumaverwerking of vastgelopen re-integratietrajecten. 

7.Collega-ondersteuning  

Organiseer contact met andere medewerkers die soortgelijke ervaring hebben of train collega's in de omgang met hersenletsel. Voor alle medewerkers nuttig om isolement te voorkomen en praktische tips uit ervaring te krijgen.  

Het herkennen van patronen maakt het verschil 

Herstel na niet-aangeboren hersenletsel draait niet alleen om medische zorg. Het gaat ook om jezelf weer terugvinden in je dagelijkse gewoontes thuis, in sociale situaties en op het werk. En op de werkvloer kun jij als werkgever veel in betekenen. 

Wat dit artikel laat zien, is dat herstel vaak stagneert door onzichtbare klachten en misverstanden. Voor jou als werkgever voelt dat soms alsof je weinig invloed hebt. Maar juist door signalen en gedragspatronen tijdig te herkennen, kun je veel betekenen. Het helpt om het gesprek opener te voeren, beter te begrijpen wat er speelt en samen haalbare stappen vooruit te zetten. 

Bij ADXpert weten we hoe complex dit proces kan zijn. Onze coaches begeleiden werkgevers en medewerkers bij re-integratie na NAH. We bieden praktische handvatten en kijken mee naar wat wél mogelijk is. Zo blijft re-integratie behapbaar en gericht op duurzame vooruitgang. 

Wil je weten hoe je dit in jouw situatie toepast? Plan een vrijblijvend adviesgesprek met een van onze re-integratie-experts. Kies in het menu voor arbodienstverlening. Dan kijken we samen met welke handvatten we jou en je medewerker helpen om de re-integratie weer stap voor stap op gang te brengen.