Wanneer je als werknemer in een tweede spoortraject terechtkomt, hoop je vaak op werk dat bij je past en dat je leuk vindt. Maar wat als je belastbaarheid beperkt is, de arbeidsmarkt weinig ruimte biedt en je merkt dat de zoekrichting die je wordt aangereikt niet aansluit op wat je zelf zou willen? Dan voelt het traject misschien meer als een stap terug dan vooruit.
Als re-integratiecoach begrijpen we deze spagaat. We werken dagelijks met coachees die zoeken naar betekenisvol werk én moeten voldoen aan de eisen van de Wet verbetering poortwachter. Die combinatie vraagt om helderheid, realisme én empathie.
In dit artikel leggen we uit hoe je als coachee effectief kunt navigeren tussen je persoonlijke wensen en de juridische werkelijkheid van een tweede spoortraject. Je ontdekt wat je rechten zijn, waar je grenzen liggen, en hoe wij je begeleiden naar een realistisch en kansrijk zoekprofiel.
Een collega-coach sprak onlangs met een coachee die vanwege taalbarrières werd ondersteund door een oud-collega. Tijdens het gesprek werd een werkervaringsplek besproken, bedoeld om de belastbaarheid te toetsen en op te bouwen. De coachee en haar oud-collega waren het niet eens met de keuze voor de werkplek. De collega zei: “Ik snap niet waarom je deze plek voorstelt, ze moet het werk toch leuk vinden?”
Een herkenbare reactie. In een tweede spoortraject komen we het regelmatig tegen: coachees die aangeven dat ze het werk leuk moeten vinden. En dat is begrijpelijk. Werk dat aansluit bij je interesses, talenten en drijfveren draagt bij aan motivatie en welzijn. Als loopbaancoaches begrijpen we die wens heel goed. Tegelijkertijd hebben we als re-integratiecoaches ook een andere verantwoordelijkheid: het begeleiden van coachees binnen de kaders van de Wet verbetering poortwachter.
We voeren daarom regelmatig gesprekken met coachees die moeite hebben met het zoekprofiel dat in het tweede spoor wordt opgesteld. De functies zijn vaak eenvoudiger of op een lager niveau dan ze gewend zijn. Dat is niet altijd gemakkelijk te accepteren.
Vanuit de Wet verbetering poortwachter wordt van langdurig zieke werknemers verwacht dat zij actief zoeken naar passend en kansrijk werk.
‘Passend’ betekent werk dat aansluit bij het belastbaarheidsprofiel zoals opgesteld door de bedrijfsarts. ‘Kansrijk’ betekent: functies waarvoor daadwerkelijk vacatures bestaan op de arbeidsmarkt.
De Werkwijzer Poortwachter stelt daarbij: “Zoveel als mogelijk wordt rekening gehouden met zijn ambities, wensen en voorkeuren.” Maar dat ‘zoveel als mogelijk’ kent grenzen. Hoe langer de zoektocht naar werk duurt, hoe minder ruimte er is voor persoonlijke voorkeuren. De belastbaarheid en bekwaamheden van de werknemer zijn leidend. Wensen en dromen blijven belangrijk, maar zijn juridisch gezien van ondergeschikt belang.
Wij formuleren het vaak als volgt: er wordt uitgegaan van het principe van gangbare arbeid: werk dat algemeen voorkomt op de arbeidsmarkt en dat de coachee in redelijkheid kan verrichten, gelet op diens krachten en bekwaamheden. Dit betekent dat het traject zich niet beperkt tot functies die aansluiten bij opleiding, ervaring of niveau, maar juist gericht is op het benutten van alle realistische kansen op werkhervatting.
Als re-integratiecoach is het onze taak om coachees hierin te begeleiden. We erkennen hun gevoelens en ambities, maar leggen ook uit wat de wettelijke kaders zijn. We helpen hen hun mogelijkheden te verkennen binnen hun belastbaarheid én binnen de realiteit van de arbeidsmarkt.
In het zoekprofiel hanteren wij het principe van gangbare arbeid. Dat betekent dat we kijken naar functies die op de arbeidsmarkt algemeen voorkomen en die de coachee, binnen zijn of haar mogelijkheden, in redelijkheid kan uitvoeren.
We maken daarbij gebruik van loopbaanoriëntatietesten en gesprekken om het persoons- en zoekprofiel helder te krijgen. Zo ontstaat een realistische zoekrichting die recht doet aan wie iemand is, maar ook aan wat er mogelijk is. Soms betekent dit een stap terug in niveau of een andere richting dan gewenst. Maar het is wél een stap vooruit in het re-integratieproces.
Een recente uitspraak van het UWV, gedeeld op LinkedIn door jurist Natascha Schenk (die voor ADXpert een training verzorgde over het voorkomen van loonsancties), onderstreept dit nog eens. In deze zaak kreeg een werkgever een loonsanctie omdat het tweede spoortraject te veel afgestemd was op de wensen van de werknemer, en te weinig op diens daadwerkelijke mogelijkheden. De rechter stelde: de belastbaarheid en bekwaamheden zijn leidend, niet de voorkeuren. Te veel meegaan met de wensen van de zieke werknemer kan de (ex-)werkgever veel geld kosten.
Als re-integratiecoach balanceren we voortdurend tussen empathie en realisme. We luisteren, motiveren en begeleiden, maar altijd binnen de kaders van wat juridisch én praktisch haalbaar is. Dat vergt soms stevige coachingsvaardigheden: om de coachee te helpen accepteren dat de situatie veranderd is, en tegelijk draagvlak te creëren voor het zoekprofiel. Het is niet altijd eenvoudig, maar juist die dynamiek maakt dit werk zo waardevol.
Een tweede spoortraject vraagt om een andere mindset dan veel coachees gewend zijn. Waar persoonlijke voorkeuren eerder centraal stonden, draait het nu om belastbaarheid, beschikbaarheid en haalbaarheid. Dit besef kan confronterend zijn, maar vormt ook de sleutel tot succesvolle werkhervatting.
Bij ADXpert staan we klaar om coachees én werkgevers hierin te begeleiden. Met heldere uitleg, betrokkenheid en oog voor wat wél kan. Zo bouwen we samen aan een traject dat recht doet aan de mens én voldoet aan de wet.
Wil je weten of het zoekprofiel van jouw coachee nog aansluit bij de eisen van het UWV? Of wil je voorkomen dat goedbedoelde keuzes leiden tot een loonsanctie? Plan dan vrijblijvend een adviesgesprek met een van onze re-integratie-experts. We denken graag met je mee.